• 5 juli 2016

Welke rol is er voor de kindvriendelijke advocaat weggelegd in een poging het aantal vechtscheidingen te reduceren? Met deze vraag houdt de Kinderombudsman zich bezig in zijn derde rapport, gericht op  het terugdringen van vechtscheidingen. Kinderen in de knel tussen vechtende ouders is een maatschappelijk probleem, waarin scheidingsprofessionals een grote rol kunnen spelen. Een advocaat of scheidingsmediator zou ouders kunnen helpen  om op een goede manier te scheiden zodat kinderen niet de dupe worden van een (juridisch) proces waarin hun belangen ondergeschikt raken. Hoewel het rapport van de Ombudsman zich met name richt op advocaten, daar zij het vaakst te maken hebben met vechtscheidingen, zijn de resultaten uit het onderzoek tevens interessant voor de familiemediator.

Nadelige gevolgen kinderen in de knel tussen strijdende ouders

Er is veel onderzoek gedaan naar de gevolgen voor kinderen die worden blootgesteld aan de scheidingsstrijd van hun ouders.  Daaruit blijkt dat kinderen die getuige zijn van strijdende ouders tijdens scheidingsprocedures verdriet, angst, boosheid en machteloosheid ervaren. Wanneer deze strijd ook na de scheiding aanhoudt,  ontwikkelen kinderen vaak psychosociale problemen en kunnen zij getraumatiseerd raken. Zij kunnen dan diverse symptomen ontwikkelen zoals concentratieproblemen, hyperactiviteit, depressie, eenzaamheid, schoolproblemen, maar zelfs ook suïcide neigingen en agressief gedrag.

Hierin zit een duidelijke rol voor scheidingsprofessionals om bij te dragen aan een zo goed mogelijk verloop van de scheiding en om de schade voor de kinderen zoveel mogelijk te beperken.

Toegevoegde waarde keurmerk kindvriendelijke advocaat

De Ombudsman heeft o.a. laten onderzoeken wat een mogelijke toegevoegde waarde van een keurmerk “kindvriendelijke advocaat”  is en wat dit keurmerk dan zou moeten inhouden.

Een kindvriendelijke advocaat betrekt het kind op een passende manier in de scheidingsprocedure, zonder het kind onderdeel van het conflict te laten worden.  Hij borgt het belang van het kind door de ouders te stimuleren vanuit het perspectief van het kind naar de scheiding te kijken.  Hij geeft het kind een stem, maar zorgt ervoor dat het kind zich niet verantwoordelijk voelt voor de uitkomst van de procedures.  Daarnaast is de toegevoegde waarde dat de advocaat zelf het vermogen heeft vanuit het perspectief van het kind naar de scheiding te kijken en, mede vanuit dit perspectief, de best mogelijke juridische oplossing te vinden.  Deze “kindvriendelijke advocaat” kan het kind uitleggen dat zijn belang voorop staat en ook bijvoorbeeld aanmoedigen zijn mening kenbaar te maken aan de rechter.  Een advocaat met bovengenoemd keurmerk zou moeten kunnen bewerkstelligen dat het kind het gevoel krijgt dat zijn ouders de keuze hebben gemaakt om in de toekomst als co-ouders door het leven te gaan, in plaats van als strijdende (proces)partijen.  De advocaat met keurmerk informeert het kind over wat in praktische zin gebeurt tijdens een scheiding en kan het duidelijkheid geven over zaken die de ouders niet willen vertellen. Kindvriendelijke advocaten kunnen (samen) beide ouders coachen of de benodigde hulp inschakelen om de ouders op één lijn te krijgen wat betreft de kinderen, omgang en alle aspecten die verder komen kijken bij het afhandelen van de scheiding. Uit het onderzoek blijkt dat deskundigen de-escalatie zien als een belangrijke taak voor de kindvriendelijke advocaat.

Inhoud keurmerk kindvriendelijke advocaat

In het rapport wordt een omschrijving gegeven van de achtergrond, werkzaamheden en competenties van de kindvriendelijke advocaat: een gespecialiseerde familierechtadvocaat, die hoofdzakelijk of enkel familiezaken behandelt, die naast ervaring over voldoende psychologische kennis beschikt waardoor hij weet wat een scheiding doet met een gezin en die situaties zeer snel moet kunnen de-escaleren. Een advocaat met dit keurmerk moet alle facetten van een scheiding kunnen afhandelen en bijvoorbeeld ook voldoende financiële kennis hebben. Deze advocaat heeft de vereiste kennis van het relevante Nederlandse en Internationale recht en om multidisciplinair te kunnen werken heeft hij kennis van de sociale kaart.

De competenties zouden opgedaan moeten worden door middel van een (specialisatie-)opleiding en training en door intervisie. Ook zal de kindvriendelijke advocaat over mediation vaardigheden moeten beschikken door ook daarvoor een opleiding te volgen.

Zonder een keurmerk “kindvriendelijke advocaat” zijn de gedragsregels van de Orde van Advocaten op dit moment de enige gedragsregels waar alle advocaten die familiezaken behandelen zich aan moeten houden. Daarin staat niets opgenomen over het dienen van het belang van kinderen. In het rapport wordt gesteld dat deze gedragsregels het advocaten onmogelijk maken naast het belang van de betreffende ouder ook het belang van het kind te dienen.

Het gehele rapport is te lezen op de site van de Kinderombudsman (PDF)